De schoonheid van Dementeren is de verzamelnaam van het werk dat Hein Walter doet bij Zorgcentrum Archipel.
"Een unieke situatie, een kunstenaar die zijn atelier in een zorgcentrum heeft en daar als opdracht heeft om kunst te maken met bewoners van de beschermde afdeling. Op 1 december 2011 kreeg ik de sleutel van mijn atelier en ging ik de uitdaging aan: werken met mensen die dementeren. Vooraf had ik natuurlijk wel een idee van wat dementeren was, maar heel veel ervaring had ik er niet mee. Dementeren zag ik als een proces dat mensen langzaam doet verdwijnen in een soort onbewuste staat van zijn, een proces van vergeten - een proces dat we liever niet mee willen maken. Inmiddels is mijn idee over dementeren volkomen anders.
Er wonen in de 6 woningen van Archipelhof 42 mensen en die mensen zijn allemaal op hun eigen manier dat proces aan het doorleven. Er zijn wel overeenkomsten, maar er zijn minstens zoveel verschillen. Dementie is niet te vangen onder één noemer. Voor mij is dementie geen aandoening, maar een fase in iemands leven. Een fase in de ontwikkeling van jong naar oud. Elke fase heeft z’n mogelijkheden en moeilijkheden, en in elke fase heeft een mens dingen te leren, kansen te krijgen en momenten te ervaren. Niet elke mens maakt elke fase mee en we leven allemaal anders, en het is vooraf gelukkig niet te zeggen wie wat meemaakt en waarom, maar elke fase heeft zijn eigen schoonheid, dus ook de fase van dementeren.
Dementie is voor de meeste mensen geen makkelijke fase, en om dementie als iets moois te zien, is misschien ook wat veelgevraagd, maar ik kan me niet voorstellen dat het een fase is die zonder reden gebeurt. We kunnen op zijn minst open staan voor de mogelijkheid dat dementeren een kans is, een mogelijkheid om in het persoonlijke leven iets te ervaren en te bereiken dat zonder dementie onbereikbaar was.
Wat dementeren verder ook is, waarom het gebeurt en wat we ermee moeten, de mensen die dementeren zijn wel gewoon mensen met talenten, met opvattingen en ideeën, ze kunnen net zo creatief zijn als ieder ander. En misschien is het juist in die laatste, bijzondere fase, zaak om de creatieve bron aan te boren. Er is in ieder geval voldoende tijd voor. Ik ben nieuwsgierig. Ik vind het leuk om mensen uit te dagen, ik vind het steeds weer bijzonder om mensen te leren kennen en ik vind het fijn als ik mensen kan helpen zichzelf te verbazen.
Ik ben beeldend kunstenaar. Ik schilder. Daarnaast schrijf ik gedichten. Foto’s maak ik ook. Die drie disciplines komen in Archipel samen in het werk met dementerenden. De ene bewoner laat ik schilderen, met de andere maak ik poëzie en de camera heb ik altijd bij me.
De bewoners weten niet dat ze poëzie schrijven! De poëzie ontstaat door de gesprekken, door de vragen die ik stel. Ik schrijf hun antwoorden op, meer niet. Die antwoorden zijn helder en natuurlijk; ik hoef ze alleen maar onder elkaar te zetten, hooguit een beetje te schuiven met de volgorde van de regels, en er ontstaat poëzie. Hoe kan het ook eigenlijk anders: Archipel staat aan de Poëziestraat en is vernoemd naar Slauerhoff, een dichter."
